به گزارش نقطه تسلیم، فیلم Faccia di spia (1975) که با عنوان C.I.A. Secret Story نیز شناخته می‌شود، با ترکیب تصاویر مستند و بازسازی‌های دراماتیک، سعی دارد چهره‌ای افشاگرانه از مداخلات سیا در کشورهای مختلف ارائه دهد.
گرچه فیلم در زمان خود چندان فراگیر نشد، اما همچنان به عنوان سندی تصویری از روایت‌های کمتر شنیده‌شده تاریخ مدرن قابل تامل است.
خلاصه داستان
فیلم مجموعه‌ای از رویدادهای تاریخی را بازگو می‌کند که در آن‌ها سازمان سیا (CIA) به‌عنوان نیروی محرکه پشت‌پرده عمل می‌کند.
از جمله این رویدادها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کودتای گواتمالا (۱۹۵۴): سرنگونی دولت جاکوبو آربنز توسط نیروهای مورد حمایت سیا، به‌دلیل تهدید منافع شرکت یونایتد فروت و نگرانی از نفوذ کمونیسم.
عملیات خلیج خوک‌ها (کوبا، ۱۹۶۱): تلاش نافرجام برای سرنگونی فیدل کاسترو با حمایت مستقیم آژانس.
ترور پاتریس لومومبا (کنگو، ۱۹۶۱): نمونه‌ای از حذف چهره‌های سیاسی مخالف منافع آمریکا.
دستگیری و اعدام چه‌گوارا (بولیوی، ۱۹۶۷): حذف نمادهای مقاومت چپ‌گرایانه.
کودتای شیلی (۱۹۷۳): سرنگونی سالوادور آلنده و حمایت از پینوشه به‌عنوان بخشی از سیاست سرکوب سوسیالیسم در آمریکای لاتین.
فیلم سپس به اروپا می‌پردازد و دخالت‌های سازمان سیا در ناآرامی‌های سیاسی ایتالیا، شامل قتل‌های سیاسی و عملیات پرچم دروغین را به تصویر می‌کشد.
در تمام فیلم تصویری از یک «نقشه بزرگ» ارائه می‌شود که در آن مداخلات خارجی به‌عنوان ابزار سلطه جهانی به کار گرفته می‌شوند.
فیلم همچنین تلویحاً به این مسئله اشاره می‌کند که برخی اقدامات آنارشیستی یا چریکی، در دل یک سیستم امنیتی بزرگ‌تر طراحی یا هدایت شده‌اند؛ مسئله‌ای که برای مخاطب آگاه امروزی، با مفاهیم «تروریسم مهندسی‌شده» و «نفوذ اطلاعاتی» هم‌خوانی دارد.
پیام فیلم: افشای چهره پنهان قدرت
پیام فیلم روشن و هشدار دهنده است: قدرت، هنگامی که بی‌پاسخ و پنهان باقی بماند، می‌تواند به فساد ساختاری بینجامد.
Faccia di spia این پیام را نه از طریق درام‌پردازی یا شخصیت‌سازی، بلکه با استناد به تاریخ، اسناد، و بازسازی‌های تصویری انتقال می‌دهد.
فیلم نهادهای اطلاعاتی دولت آمریکا را نه صرفاً مدافعان امنیت ملی، بلکه بازیگرانی سیاسی و اقتصادی معرفی می‌کند که گاه در خدمت شرکت‌های چندملیتی و منافع ژئواستراتژیک قرار می‌گیرند.
پیام مرکزی فیلم این است که سکوت در برابر چنین مداخلاتی، به معنای پذیرش چرخه‌ای از خشونت، بی‌عدالتی و از میان رفتن حاکمیت ملی در کشورهای هدف است.
فیلمی تکان دهنده و بی‌پرده از جنایات و شکنجه‌های سازمان سیا
برای مخاطب عام، به‌ویژه کسانی که تصویری ساده و قهرمانانه از ساختارهای اطلاعاتی غربی در ذهن دارند، این فیلم می‌تواند تکان‌دهنده باشد؛ این اثر، افق دید بیننده را از روایت‌های رسمی رسانه‌ای فراتر می‌برد و به او کمک می‌کند پرسش‌هایی بنیادین در ذهن او شکل دهد:
چه چیزی از ما پنهان شده؟ کدام روایت، روایت حقیقی است؟ نقش رسانه‌ها و آموزش رسمی در پنهان نگه داشتن این تاریخ چیست؟
Faccia di spia در نهایت تماشاگر را تنها نمی‌گذارد، بلکه او را به بازاندیشی درباره مفاهیم امنیت، آزادی و حقیقت دعوت می‌کند؛ اگرچه فیلم ممکن است از نظر فنی یا روایی کاستی‌هایی داشته باشد، اما از منظر محتوای افشاگرانه، سندی است باارزش از تاریخ مداخلات سازمان‌یافته در قرن بیستم که حتما باید برای یک مرتبه هم که شده آن را مشاهده کرد.
قالب فیلم روایتی مستند برای هشدار است
Faccia di spia از نظر فرمی، تلفیقی از سینمای مستند و درام بازسازی‌شده است؛ ترکیبی که به آن امکان می‌دهد هم مستند باشد و هم روایت‌گر؛ ساختار فیلم اپیزودیک است و به‌جای پیروی از یک داستان خطی، مجموعه‌ای از وقایع تاریخی را به‌هم متصل می‌کند که همگی یک تم مرکزی را دنبال می‌کنند و آن نقش پنهان سازمان سیا در تغییر نظام‌های سیاسی است.
فیلم از روایت خشک و مستقیم استفاده می‌کند، نوعی زبان گزارشی که با تصاویر آرشیوی و بازسازی‌های تصویری همراه شده تا به بیننده حس سندیت و اضطرار منتقل کند؛ این انتخاب فرمی، آگاهانه و متناسب با هدف افشاگرانه فیلم است نه سرگرم‌کردن، ضمن اینکه کارگردان در این فیلم بیشتر به «سیاست روایت» وفادار است تا «زیبایی‌شناسی تصویر»، نتیجه آن است که مخاطب با اثری مواجه می‌شود که بیش از آنکه احساسی یا دراماتیک باشد، تحلیلی و هشداردهنده است.
دانش آموخته علوم سیاسی، خبرنگار، تحلیلگر و فعال حوزه اجتماعی و فرهنگی
لینک دانلودش رو هم بزارید
درحال حاضر امکان دانلود فیلم‌های سینمایی در سایت میسر نیست و صرفا مقالات نقد و بررسی بارگزاری می‌شود.