نگاهی به فیلم‌ جان ویک؛ ابداع حکمرانی تبهکاری

به گزارش نقطه تسلیم، خلق یک حکومت تبهکاری در جهان با کمک قاتلان و بزهکاران از عمده اهداف و مفاهیم سری فیلم‌های جان ویک (John Wick) به شمارمی رود.

نخستین فیلم جان ویک محصول سال ۲۰۱۴ بود که به کارگردانی چاد استاهلسکی (Chad Stahelski) برای نخستین مرتبه جرم و جنایت را به شیوه‌ای نوین نمایش داد.

این فیلم اکشن و مهیج فیلمی بین قهرمان و ضد قهرمان نیست، بلکه فیلمی مختص ضد قهرمان‌ها است و تمام شخصیت‌ها و عناصر فیلم را افراد خلافکار و قاتل تشکیل داده‌اند‌ که هر کدام در نقاط مختلف جهان با در دست داشتن گروهی از آدم‌کش‌ها تحت یک انجمن تبهکاری و بر اساس قواعدی خاص فعالیت دارند.

جان ویک ترکیبی مضر و متضاد از خشونت بیش از حد است و حیف که هیچ سرویس ضد عفونی کننده‌ای در سینما وجود ندارد که بتواند خاطرات ما را از چنین خون ریزی بی فایده‌ای پاک کند.

شخصیت محوری جان ویک را کیانو ریوز (Keanu Charles Reeves) بر عهده دارد، اگر فیلم‌های این هنرپیشه چندملیتی را در «ماتریکس»، «کنستانتین» و «وکیل مدافع شیطان» دیده باشید، برای شما فهم فیلم جان ویک چندان دشوار نخواهد بود، چرا که او همانند فیلم‌های قبلی شما را در موقعیتی بین واقعیت و خیال قرار می‌دهد، با این تفاوت که بن مایه اصلی جان ویک خشونت بی رحمانه و الهام گرفته از تفکرات افراطی در فردگرایی است.

حکمرانی تبهکاری

برای اینکه بفهمیم جان ویک به دنبال ساخت یک نظام حکمرانی است، ابتدا نگارنده به تعریف حکمرانی می‌پردازد:

حکمرانی به معنی قاعده گذاری، اجرای قواعد، بررسی، نظارت و کاربست بازخوردها با اعمال قدرت مشروع است که به منظور دستیابی به هدف مشترک برای همه کنشگران و ذینفعان در چارچوپ ارزش‌ها و هنجارها در محیط یک سازمان یا کشور نقش آفرینی می‌کند.

به عبارت ساده تر، حکمرانی مجموعه‌ای نظام‌مند و برنامه‌ریزی شده تا مرحله اجرا را شامل می‌شود که ارتباطی منسجم بین پیکربندی قدرت، سطوح و لایه‌ها را دورن خود جای داده است.

در فیلم جان ویک ما شاهد قواعد، اعمال قدرت و ارزش‌ها یا ضد ارزش‌هایی هستیم که یک جامعه تبهکار زیرزمینی آن را ترسیم کرده و تمامی کنشگران آن شامل قاتلان و خلافکاران در سراسر دنیا ملزم به رعایت آن هستند.

هتل کانتیننتال مرکز ریاست شخصیتی به نام وینستون با بازی ایان مک‌شین (Ian McShane) که هدایت گروه‌های تبهکاری را بر عهده دارد، به مثابه سازمان ملل تبهکاران عمل کرده که هر یک از جنایتکاران در این سازمان علاوه بر رعایت حقوق عمومی (پرهیز از کشتار یکدیگر) دارای حقوق خصوصی و تعاملات اقتصادی و سیاسی هستند.

ضابطه‌مند کردن جنایت، برخورد با افراد خاطی و سرپیچی کردن از سلسله مراتب و اعطای حق وتو به قاتلان در شرایط خاص از کارکردهای این مکان اقامتگاهی بوده که نظیر آن حتی در فیلم‌های مافیایی نیز دیده نمی‌شود و صرفا ساخته و پرداخته فیلم‌های جان ویک است.

جالب تر از همه نمایندگی متعددی از این هتل در کشورهای دیگری وجود دارد که همگی تحت یک سیاست و قانون مشخص و مطابق هتل اصلی فعالیت دارند.

در دنیای جان ویک، دستگاه قضایی، پارلمان و شهروند به معنای فعلی اصلا وجود ندارد و اگر هم حضور داشته باشد، نقش آن‌ها منفعلانه و دگرگون شده است.

به یاد داشته باشید که قاتلان این فیلم به راحتی در ملاءعام فعالیت داشته و حتی روابط خوبی با پلیس دارند؛ شهروندان دنیای جان ویک در قشرهای مختلف صنفی، کارگری، کارمندی و حتی متکدیان از حقوق مزدوری برخوردارند و جایزه بگیران قهاری هستند.

سری فیلم‌های جان ویک افسانه‌ای پیچیده و جذاب ایجاد کرده که در طول سال‌ها به موفقیت آن کمک کرده است، با وجود خشونت شدید و فعالیت‌های مجرمانه‌ای که در فیلم به تصویر کشیده شده، حضور مجریان قانون به طور قابل توجهی غایب است.

شخصیت جان ویک/ضد قهرمان علیه تبهکاران

جان ویک قاتل بی رحمی است که پس از بیماری و فوت همسرش، با تعرض یک گروه خلافکار روسی به منزلش، خودروی شخصی و یک سگ به یاد مانده از همسرش را از دست می‌دهد، بر همین اساس، قاتل بازنشسته مجددا برای “یک سگ و ماشین” دست به اسلحه شده و تا نسخه چهارم فیلم محصول ۲۰۲۳، شاهد انتقام سخت او در نقاط مختلف جهان خواهیم بود.

جان ویک با نام جردانی جووانوویچ، قبل از اینکه کارگردان او را بپذیرد، یک یتیم خانه به نام روسکا روما از بلاروس او را تربیت کرد؛ همانطور که در نسخه سوم این فیلم با عنوان Parabellum فاش شد، نام واقعی جان ویک Jordanian Jovanovich است و در سندیکای جنایی Ruska Roma بزرگ شده تا بعدها به یکی از نخبه ترین قاتلان جهان تبدیل شود.

نمادگرایی

فیلم کاملا پر از نمادهای یونانی، رومی و بودایی است، هر شخصیت اشاره ای به افسانه های انگلیسی، ایتالیایی، روسی یا حتی قدیمی‌تر دارد.

کمتر شخصیتی را در این فیلم مشاهده می‌کنید که فاقد تتو باشد، تقریبا تمامی عناصر فیلم دارای تتوهایی با معانی عمیق و پیچیده هستند که اعمال و نیات آن را در فیلم آشکار می‌سازد؛ به عنوان مثال تتوهای جان ویک نمایانگر گذشته جنایتکارانه، ایمان و پشیمانی او را به نمایش گذاشته است.

تتوها نشان می‌دهد که جان ویک با توجه به مهارت‌های رزمی، مهارت سلاح گرم و عبارت لاتین تتو شده روی پشتش، ممکن است سابقه نظامی داشته باشد، به طور بالقوه به عنوان یک کهنه سرباز تفنگداران دریایی و یا مواردی از این قبیل که چندین مرتبه در طول فیلم دیده می‌شود.

جان یک تتو بزرگ در پشت دارد که روی آن نوشته شده Fortis Fortuna Adiuvat یعنی «بخت و اقبال به نفع جسوران است» به این ترتیب، کارگردان جان ویک را به عنوان یک قهرمان تراژیک در زمره افسانه‌های باستانی مانند هرکول قرار می‌دهد.

این تتو‌ها علاوه بر نشان دادن سابقه جنایی، مذهب و وفاداری او به سندیکای جنایی روما روسکا، قدردانی جان ویک از هنرهای زیبا و هویت متمایز او را به عنوان یک قاتل نخبه نیز نشان می‌دهد.

آشکارترین نمونه نمادها سکانس مبارزه از فصل ۲ است که جان را نشان می‌دهد درحال از بین بردن ارتشی از قاتلان است، در حالی که مجسمه‌ای از هرکول که توسط خدایان احاطه شده در پس زمینه بزرگ ظاهر می شود.

داور فیلم با بازی آسیا کیت بیلون (Asia Kate Dillon) در Parabellum کلمه “Einfühlung” را روی گردن خود تتو کرده است؛ این یک کلمه آلمانی است که به “همدلی” ترجمه می شود، که با توجه به ماهیت فیلم یک انتخاب کنایه آمیز است.

کارگردان این فیلم در مصاحبه ای با CBR نیز اعلام کرد که تاثیرات یونانی از ابتدا تعبیه شده بود، مشخص شد که طراحی او از فضای فیلم مستقیما از المپوس الهام گرفته شده است، با وینستون در نقش زئوس و پادشاه Bowery در نقش آپولو، نام شارون نیز نام کشتی بان جهان زیرین است که هم اوج و هم فرود خدایان را در بر می‌گیرد.

استاهلسکی اظهار داشت که علاقه او به گنجاندن این منابع کشف چگونگی اساطیر در عصر مدرن بود؛ او به جای ترسیم فضایی علمی تخیلی مانند Blade Runner یا فانتزی ارباب حلقه‌ها، در جان ویک می‌خواست که رویکرد واقع بینانه‌تری نسبت به مفهوم قهرمانان ماورایی در جامعه داشته باشد.

تشکیلات محوری

هیچ کس در دنیای جان ویک خارج از دایره حکمرانی مقامات قادر به فعالیت نیست، از وینستون به عنوان نخستین سلسله مراتب گرفته تا مقامات بالاتر مثل داور و شورای اصلی که در کشورهای متنوع جهان، همگی تحت قانونی مشخص رفتار کرده و خود را عضوی از این ساختار می‌دانند.

چشم تشکیلات همه چیز را می بیند، استفاده از مردان سیاه پوش برای ترور هر کسی که سعی در فرار یا بازی بر خلاف قوانین را دارند، بخشی دیگر از تعمیق تشکیلات است.

حس تعصب و تعلق خاطر به تشکیلات آنچنان در فیلم قوی ظاهر شده که برخی برای اثبات فرزندی، برادری و دوستی حاضر به «سوگند خون» و حتی قطع اعضای بدن مثل انگشت هستند.

تمام مبادلات تجاری و اقتصادی بین تبهکاران با مدال‌ها و سکه‌های منقش به حروف لاتین صورت می گیرد، هر مدال دارای معنی و رتبه‌ای است که شخص بر اساس جایگاه و نیاز می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد.

اگر نخواهیم این فیلم را در زمره مضامین ایلومیناتی و فراماسونری بدانیم، لااقل دست کمی از انجمن‌های برادری و تشکیلات سری و مخفی ندارد.

آمریکا سال‌ها است که در چینش و ساخت تشکیلات رسمی و غیر رسمی در دنیا پیشگام بوده و همواره بزرگترین باندهای جنایی دنیا را رهبری کرده است.

اینگونه تشکیلات محوری در عملکرد ارتش ایالات متحده نیز دیده می‌شود که سربازان را آموزش می‌دهند تا به ماشین های کشتار حرفه‌ای تبدیل شوند که در مورد FBI و ادارات پلیس نیز صدق می کند.

در پایان باید عنوان کرد که فیلم جان ویک با مفاهیم عمیقی از ساخت یک جامعه ویران شهر به ما نشان می‌دهد تا ببینیم که چگونه یک شبکه شرور و زیرزمینی بر تمام شئون مردم جهان سلطه و حکمرانی دارد.