به گزارش خبرنگار نقطه تسلیم، الکل اولین ماده شیمیایی و شایع ترین ماده‌ای است که بر عملکرد جسمی و روانی افراد اثر گذاشته و در واقع یک ماده مخدر به حساب می‌آید.
مصرف الکل یکی از گرفتاری‌های امروزه جوامع بشری است و با توجه به تبلیغ گسترده آن در رسانه‌ها، مصرف آن در کشور ما نیز شیوع پیدا کرده است، به طوری که آمارهای سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که در میان مصرف‌کنندگان «مداوم» نوشیدنی‌های الکلی، ایران رتبه نهم را میان ۱۸۹ کشور جهان به خود اختصاص داده است.
طبق آمارهای اعلامی شیوع مصرف الکل بیشتر در گروه‌های سنی ۳۰ تا ۳۴ سال، ۲۵ تا ۲۹ سال و افراد ۱۵ تا ۴۹ سال است.
به دلیل غیرقانونی بودن الکل، برخی از ایرانیان به مصرف مشروبات الکلی دست ساز روی می‌آورند که به مواد سمی مانند متانول (الکل حاصل از تقطیر چوب) آلوده هستند.
در حوادث اخیر، حداقل ۲۶ نفر بر اثر مسمومیت با متانول جان خود را از دست دادند و ۱۰۰ نفر دیگر در بیمارستان بستری شدند.
الکل در بدن هر فرد تأثیر متفاوتی می‌گذارد. عوامل متعددی بر سرعت جذب مشروبات الکلی در بدن اثر می‌گذارند: غلظت الکل نوشیدنی، مقدار مشروبی که مصرف می‌شود، مقدار غذایی که در معده است، اسپاسم دریچه ای در معده، متابولیسم بدن، وزن، شاخص توده بدنی و وضعیت روانی فرد که هرکدام بسته به شرایط خاص می‌تواند کشنده باشد.
غلظت الکل خون نسبت حجم الکل خون به حجم کل خون است که مقیاسی اولیه برای اندازه گیری آثار رفتاری و فیزیولوژیک مشروبات الکلی در فرد به حساب می‌آید.
با افزایش غلظت الکل خون، فرد مصرف کننده از آثار روانی و فیزیولوژیک بیشتری رنج می‌برد که همه این تغییرات منفی هستند؛ از جمله این پیامدها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
آسیب‌های مصرف مشروبات الکلی برای خانواده:
خانواده مهمترین نهادی است که بر سلامت افراد و جامعه اثرگذار است و متأسفانه مصرف مشروبات الکلی رفتارهایی را به دنبال دارد که استحکام بنیان خانواده را به خطر می‌اندازد، به طوری که بسیاری از شیوه‌های فرزندپروری غلطی مانند سبک غفلت گرایانه در این خانواده‌ها رواج می یابد که خود موجب صدمات جبران ناپذیری بر جسم و روح فرزندان می شود.
افراد معتاد به شرب خمر، غالباً به خشونت و ضرب و شتم اطرافیان روی می‌آوردند و یا سایرین را گرفتار می‌کنند، گرایش به روابط نامشروع و در نهایت بسترسازی برای روابط خارج از زناشویی، خیانت، ترک شغل و مشکلات اقتصادی به دنبال آن، جدایی و طلاق، از عواقب جبران ناپذیر مشروبات الکلی است.
هزینه‌های اجتماعی مصرف الکل:
هزینه‌های مرتبط با مصرف مشروبات الکلی، شامل هزینه‌های درمان، دادگاه‌ها، بیمه‌های سلامت و از دست رفتن بهره‌وری ذهنی است که فرد را در اجتماع دچار مخاطره می‌سازند.
گرایش به الکل به شکل مستقیم و غیرمستقیم هزینه‌هایی را به خانواده و جامعه تحمیل می‌کند که مهمترین آن هزینه‌های مربوط به سوانح رانندگی، خشونت، سرقت، خودکشی، ولگردی، غرق شدن، نشانگان الکل جنینی، رابطه جنسی پرخطر، مسمومیت، روانپریشی و درمان وابستگی به مشروبات الکلی است.
آثار کوتاه مدت مصرف الکل در بدن:
– اختلال در تفکر و هماهنگی حرکتی
– افزایش زمان واکنش و سخن گفتن با لکنت
– کاهش بینایی و شنوایی
– کُند شدن حواس چشایی و بویایی
– سرخ شدن چهره، عرق کردن و سرد شدن پوست
– پاره شدن مویرگ‌ها
– درد معده، تورم و خونریزی
– اختلالات جنسی در مردان و زنان
– کاهش مقاومت در مقابل بیماری‌ها
آثار بلندمدت مصرف الکل در بدن:
– آسیب و تخریب سلول‌های مغزی و اختلال در حافظه
– تضعیف ماهیچه و ضربان نامنظم قلب، فشار خون بالا
– افزایش احتمال ابتلا به سرطان‌های لب، دهان، نای، مری، معده، پانکراس و رکتوم، سوء تغذیه و چاقی
– کبد چرب، سیروز، افزایش احتمال ابتلا به سرطان کبد
– نامنظم شدن قاعدگی و افزایش احتمال تولد نوزاد نارس در زنان و همچنین افزایش سرطان پستان
– ناتوانی و تحلیل رفتن بیضه در مردان
برنامه‌ریزی و کنترل مصرف الکل:
مصرف مشروبات الکلی در افراد به نوعی عادت تبدیل شده و باید برای این افراد همانند اعتیاد به مواد مخدر از روش‌های علمی بهره برد؛ لذا قبل از ترک مصرف باید مدتی را صرف عادت‌های جدید کنید که به شرح ذیل است:
– از معاشرت با دوستانی که موجب تشویق و ترویج استفاده از الکل می شوند، اجتناب کنید.
– از رسانه‌هایی مثل فیلم و سریال که مدام به ترویج مصرف الکل مبادرت می‌کنند، دوری کنید.
– برای ترک اعتیاد الکل حداقل ۲ روز در هفته را به عنوان روزهای بدون الکل تعیین و محدوده زمانی ترک مصرف را معین کنید.
گزینه‌های جایگزین مصرف الکل:
– کارهایی انجام دهید که با مصرف مشروبات الکلی منافات دارد، به عنوان مثال عبادت و رفتارهای مذهبی می‌تواند زمینه را برای دوری شما از مصرف الکل افزایش دهد.
– یکی از روزهای هفته را به جای فکر کردن در مورد الکل به کارهایی مثل رفتن به سینما، شنا یا فعالیت دیگر معطوف کنید.
– به جای تمرکز روی نوشیدن الکل، نوشیدنی‌های دیگر مثل نوشابه گازدار، انرژی زا و یا آب میوه را امتحان کنید، ضمن اینکه نوشیدنی‌های گرم مانند چای، قهوه، شکلات داغ و کاکائو نیز می‌توانند جایگزین مناسبی باشند.
– اگر دوستتان به شما الکل تعارف کرد، می‌توانید به بهانه رانندگی پیشنهاد آن‌ها را رد کنید.
«پایان»
• کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی
• کارشناس سلامت روان علوم پزشکی قزوین
• کارشناس سابق صدای مشاور بهزیستی استان قزوین
